Các cuộc chinh phạt Ahmose I

Cuộc chiến giữa các vị vua Thebes và vua Hyksos Apepi Awoserre đã bắt đầu dưới vương triều của Tao II Seqenenre và sẽ kết thúc, sau gần 30 năm xung đột và chiến tranh liên tục, dưới vương triều của Ahmose I. Tao II có thể đã tử trận trong một cuộc chiến chống lại người Hyksos, do xác ướp của ông có những vết thương nghiêm trọng, và vua Kamose kế vị ông (có thể là anh trai của Ahmose) được biết là đã tấn công và đột kích các vùng đất xung quanh kinh đô của người Hyksos, Avaris (hiện nay là Tell el-Dab'a)[5]. Kamose rõ ràng đã có một vương triều ngắn, vì niên đại được chứng thực lâu nhất về vương triều của ông ta là năm thứ 3, và ông ta đã được kế vị bởi Ahmose I. Apepi có thể đã qua đời gần cùng khoảng thời gian đó. Có bất đồng vì có hai cái tên Apepi được tìm thấy trong các ghi chép lịch sử có vương triều khác nhau hoặc nhiều tên cho cùng một vị vua. Thực sự, nếu họ là các vị vua khác nhau, Apepi Awoserre được cho là đã qua đời vào khoảng thời gian tương tự như Kamose và đã được kế vị bởi Apepi II Aqenienre.[6]

Ahmose lên ngôi khi ông vẫn còn là một đứa trẻ, vì vậy mẹ của ông, Ahhotep, trị vì như là nhiếp chính cho đến khi ông đủ tuổi. Bà đã củng cố hiệu quả nền tảng quyền lực Thebes trong những năm trước khi Ahmose có thể tự mình quyền cai trị. Nếu trong thực tế, Apepi II là người kế vị cho Apepi I, thì ông ta được cho là đã bị kiềm chế ở khu vực đồng bằng châu thổ trong thời gian nhiếp chính của Ahhotep, bởi vì tên của ông ta không xuất hiện trên bất kỳ tượng đài, công trình nào phía nam của Bubastis.[7]

Chinh phục người Hyksos

Ahmose I đang tiến công người Hyksos.

Ahmose đã bắt đầu cuộc chinh phục vùng Hạ Ai Cập do người Hyksos nắm giữ bắt đầu từ khoảng năm thứ 11 của vương triều của Khamudi, nhưng chuỗi các sự kiện vẫn chưa được thống nhất.[17]

Phân tích các sự kiện của cuộc chinh phạt trước khi bao vây kinh đô Avaris của người Hyksos là vô cùng khó khăn. Hầu như tất cả mọi thứ được biết đến là từ một bài bình luận quân sự ngắn gọn nhưng vô giá ở mặt sau của cuộn giấy Papyrus Toán học Rhind, bao gồm các mục nhật ký ngắn gọn,[18] một trong đó được đọc:

Năm cai trị thứ 11, tháng thứ hai của Shomu, Heliopolis đã bị chiếm. Tháng đầu tiên của akhet, ngày 23, hoàng tử miền nam này đã phá vỡ Tjaru.

[19]

Trong quá khứ, niên đại cai trị này được giả định để chỉ Ahmose, thì ngày nay nó được tin là dùng để nhắc đến kẻ thù người Hyksos của Ahmose, Khamundi, kể từ khi cuộn giấy cói Rhind đề cập đến Ahmose bằng tước hiệu nhỏ đó là "Hoàng tử miền Nam" chứ không phải là vua hay pharaon, hơn là một người ủng hộ phe Theban của Ahmose mà chắc chắn sẽ gọi ông như vậy[20]

Cuộn giấy cói Rhind đã làm rõ một số chiến lược quân sự của Ahmose khi tấn công khu vực châu thổ. Tiến vào Heliopolis trong tháng bảy, ông đã di chuyển xuống vùng đồng bằng phía đông để chiếm Tjaru, pháo đài biên giới quan trọng trên đường Horus, con đường từ Ai Cập đến Canaan, trong tháng mười, và hoàn toàn tránh Avaris. Nhờ việc chiếm Tjaru [19] ông đã cắt đứt tất cả sự giao thương giữa Canaan và Avaris. Điều này cho thấy ông đã lập kế hoạch cho một cuộc vây hãm Avaris, cô lập kinh đô của người Hyksos khỏi sự giúp đỡ, hoặc vật tư đến từ Canaan.[21]

Ghi chép về phần sau của chiến dịch đã được phát hiện trên các bức tường của ngôi mộ một người lính đã tham gia cuộc chiến, Ahmose, con trai của Ebana. Những ghi chép này cho thấy rằng Ahmose I đã chỉ huy ba cuộc tấn công nhằm vào Avaris, kinh đô của người Hyksos, nhưng cũng đã phải dập tắt một cuộc nổi loạn nhỏ ở phía nam Ai Cập. Sau này, trong cuộc tấn công thứ tư, ông đã chinh phục thành phố.[22] Ông đã hoàn hất chiến thắng của mình trước người Hyksos bằng việc chinh phục thành trì vững chắc của họ,Sharuhen,gần Gaza sau một cuộc vây hãm kéo dài ba năm.[13][23] Theo quan điểm gân đây, Ahmose đã hoàn tất cuộc chinh phục Avaris vào năm thứ 18 hoặc 19 dưới vương triều của ông. Điều này dựa trên "một bức tranh tường tại các mỏ đá tại Tura theo đó 'bò từ Canaan' đã được sử dụng tại lễ khai mỏ vào năm trị vì thứ 22 của Ahmose." [24] Bởi vì gia súc có lẽ sẽ được nhập về sau khi cuộc vây hãm Sharuhen của Ahmose kết thúc, điều này có nghĩa rằng vương triều của Khamudi đã phải đã chấm dứt vào năm 18 hoặc 19 trong số 25 năm trị vì của Ahmose.[24]

Những chiến dịch nước ngoài

Sau khi đánh bại người Hyksos, Ahmose bắt đầu chiến dịch ở SyriaNubia. Ông đã tiến hành một chiến dịch vào năm cai trị thứ 22 của mình và đã tiến tới DjahyLevant và có lẽ đã tới tận sông Euphrates, mặc dù sau này pharaon Thutmose I thường được ghi lại là người đầu tiên tiến hành chiến dịch xa đến như vậy. Tuy nhiên, ít nhất Ahmose đã tiến xa tới tận Kedem (được cho là gần Byblos), theo một ostracon trong ngôi mộ của vợ ông, Ahmose-Nefertari.[25] Chi tiết về chiến dịch đặc biệt này rất hiếm, bởi vì nguồn thông tin chính, Ahmose, con trai của Ebana, thì lại phục vụ trong hải quân Ai Cập và đã không tham gia chuyến viễn chinh vùng đất này. Tuy nhiên, điều này có thể được suy ra từ những nghiên cứu khảo cổ học ở miền nam Canaan rằng trong thời gian cuối thế kỷ 16 TCN rằng mục đích của Ahmose và những vị vua kế vị đó là phá vỡ quyền lực của vương triều Hyksos bằng cách hủy diệt các thành phố của họ và không chinh phục Canaan. Nhiều địa điểm bị phá hủy hoàn toàn và không được xây dựng lại trong thời kì này- không giống với việc một pharaon tiến hành chinh phục và đòi cống nạp sẽ làm như vậy.[26]

Chiến dịch của Ahmose I ở Nubia được ghi chép lại tốt hơn. Chẳng bao lâu sau khi chiến dịch Nubia đầu tiên, một người Nubian tên là Aata đã nổi dậy chống lại Ahmose, nhưng cuộc nổi dậy đã bị dập tắt. Sau nỗ lực này, một người chống lại triều đình Thebes Ai Cập tên là Teitan đã tập hợp được nhiều quân nổi dậy ở Nubia, nhưng ông ta cũng đã bị đánh bại. Ahmose đã khôi phục lại sự cai trị của Ai Cập đối với Nubia, và chịu sự cai quản từ một trung tâm hành chính mới được thành lập tại Buhen.[8] Khi bắt đầu tái lập lại bộ máy chính quyền của vương quốc, Ahmose dường như đã ban thưởng cho nhiều lãnh chúa địa phương, vốn ủng hộ ông và các vị tiên vương.[27]